Nhớ quê - Thơ Trần Văn Sửu -Bình thơ Thái Hy

Bài thơ NHỚ QUÊ-Tác giả TRẦN VĂN SỬU-Bình thơ và giới thiệu THÁI HY

BÀI THƠ : Nhớ quê

Đăng ngày: 08:19 20-03-2012

*Xin giới thiệu một chút, bài thơ nầy của Anh Trần Văn Sửu, (Hậu Nghĩa), cựu giáo sinh SPSG khóa 1 (62-64), lúc mới ly hương, nơi xứ người, tỏ lòng mình  và bài ,bình thơ của Thái Hy (Hậu Nghĩa), cựu GSSPG khóa 2(63-65).

*Mời các bạn đến với một tâm tình man mác buồn nhớ quê hương...

Nhớ quê 

Tóc rối bay bay, chiều thương nhớ

Ráng vàng giăng lụa, cuối trời xa

Khói sương rừng núi, chim bay mỏi

Quê cũ, vời trông,một mái nhà

Chiều buồn  Sanjosé (1997)

Trần Văn Sửu

(CGS k1.SPS 62-64) 

LỜI BÌNH         

**THÁI HY    (CHS TÂY NINH-CGS SPS/K2)Bài thơ nầy được sáng tác trong

 thời điểm tác giả vừa mới rời xa quê hương, sống nơi xứ 

lạ quê người.  Cuộc sống bước đầu, chắc là khó khăn và 

gieo neo lắm!  (1997)**Tóc rối bay bay  (câu 1) không 

những là chi tiết chọn lọc, trữ tình, cảm khái, còn đượm 

phong cách  thơ chữ Hán của Nguyễn Du, hoàn cảnh sống lúc 

ấy  cực kỳ khó khăn khi ở Quỳnh Côi (quê vợ):

Sinh vị thành anh thân dĩ suy

Tiêu tiêu bạch phác mộ phong xuy

(Quỳnh Hải nguyên tiêu-Rằm tháng giêng ở Quỳnh Hải).

“Chưa có danh gì , thân đã  yếu,Tóc bạc bơ phờ trước gió 

chiều”’’tiêu tiêu’’ là âm thanh của tiếng gió thổiNhư vậy

, có thể hiểu những khó khăn trong vạn sự khởi đầu nan ở 

xứ người đã được gỡ rối dần dần.  Kết hợp với ‘’khói

 sương’’ là không sáng sủa, còn mờ mịt của cuộc sống tương 

lai phía trước ở xứ người.  Hình ảnh ’’chim bay mỏi’’là rã

 rời, đuối sức …để ta hình dung  tâm trạng và sự phấn đấu 

tuyệt vời của tác giả, nơi xứ lạ, bước đầu.**Câu 2: Ráng 

vàng giăng lụa cuối trời xa/ là một câu tả cảnh.  Đó là 

một bức tranh ngoạn mục, đậm nhạt về màu sắc, hình ảnh cổ 

điển như  2 câu thơ trong bài Đằng Vương các tự của Vương

 Bột, một trong tứ kiệt đời Sơ Đường:

Lạc hà dữ cô vụ tề phi

Thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc

‘’Ráng chiều xuống 

cùng cánh cò đơn chiếc đều bay,

Làn nước mùa thu với nền

 trời nối dài một sắc’’

Ở đây, tác giả hạ bút ’’Ráng vàng

 giăng lụa’’ vừa nhân hoá, vừa tạo một hình ảnh thẩm mỹ

, tổng hợp được tính chất vừa cổ điển vừa tân kỳ.  Cũng có

 thể hiểu mục đích và hoài bảo phải lìa xa quê hương của 

tác giả còn quá xa vời.**Về nhịp thơ, tác giả sử dụng  3 

câu nhịp 4/3 đều đặn, dịu êm…để câu kết, bất ngờ đổi nhịp 

2/2/3 như nức nở, nghẹn ngào của tâm trạng bức xúc, ai 

hoài của một người cô lữ.

**Mặt khác,chúng ta có thể thấy 

dụng ý kín đáo của tác giả về nỗi lòng  và tâm tình thương

 nhớ quê hương  qua 2  nhóm từ ’’chiều thương nhớ’’ (cuối 

câu 1) và ’’một mái nhà’’ (cuối câu 4).  Đó là một tấm 

lòng hoài mong vời vợi về quê hương ở một phương trời, nơi

 có hình bóng cha mẹ già, những người thân trong gia đình,

 những bạn bè quen thuộc…**Vời trông (câu 4) là nhìn ra 

thật xa, xa tít, xa vô cùng, xa tận cuối chân trời.  Quê 

cũ bây giờ đường xa diệu vợi, xa cách muôn trùng.  Nhìn 

thấy ‘’một mái nhà’’ nơi ‘’quê cũ’’ là những hình ảnh 

không có thực, đó chỉ là hình ảnh trong tâm tưởng như lòng

 mong nhớ về một mái ấm nơi làng quê xa xăm ,vút cao những

 giây phút chạnh lòng trong nỗi niềm thương nhớ quê hương

 một cách thiết tha,đồng cảm:

Nhật mộ hương quan hà xứ thị?

Yên ba giang thượng sử nhân sầu

(Hoàng Hạc Lâu’- Thơ Đường của Thôi Hiệu)

"Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?

"Tản Đà dịch"

Mặt khác, ý thơ thể hiện chỉ là những  cái nhìn, tuy bình 

thường nhưng gợi cảm: nhìn lại bản thân, nhìn tận cuối 

trời xa, nhìn qua rừng núi nhạt nhoà trong sương, nhìn

 thấy những cánh chim bơ vơ, lạc loài, bạt gió, mỏi cánh

 bay về đâu…và nhìn thấy một mái nhà trong tâm tưởng … chắc là rất buồn để ao ước một buổi sum họp gia đình đầm ấm, hạnh phúc trong mỗi buổi chiều tà…nỗi niềm đó, chỉ một mình mình biết, một mình mình hay… như một tâm tình:

Dừng chân đứng lại trời non nước,

Một mảnh tình riêng,ta với ta

(Qua Đèo Ngang-Bà Huyện Thanh Quan)  

**Tôi lúc nhỏ, cùng học chung, chơi chung với tác giả,

 thời êm đềm, tuổi mộng Trường Tiểu học Bào Trai.  Lên 

trung học thì mỗi đứa cầu học theo mỗi hướng khác nhau.

 Tôi học Trường Trung Học Tây Ninh, tác giả học Trường 

Trung Học Mạc Đỉnh Chi, Sài Gòn. Ở chặng cuối đời học trò

 áo trắng, chúng tôi lại gặp nhau ở Trường Sư Phạm Sài Gòn 

(Sửu,khoá 1, Tôi, khoá 2). Khi ấy, sau những lần lãnh học 

bổng xong (có 200 đồng/tháng), hoặc mới nhận tiền đi dạy

 kèm ban đêm, chúng tôi thường rủ rê nhau đi ăn nghêu luộc 

sả ớt ở đường Nguyễn Tri Phương (có 2 đồng/thau nhỏ = 1 tô

 lớn,uống bia trâu Larue 5 đồng/chai; đỏng đảnh một chút,

 chở nhau bằng xe đạp đền các quán bia lạnh, đường Bùi 

Viện,thường thì kèm món bò lúc lắc,vài miếng ‘’La vache 

qui rit’’cùng với một dĩa đậu phộng da cá ‘’Hưng Ký’

  Nhiều lúc, sau khi xem phim ở Rex,Đại nam,Eden,Lê Lợi…

chúng tôi vào Thanh Bạch ở đường Lê Lợi,thưởng thức món 

Pâté chaud, càfé đá….thư giãn,chuyện khào và   ngắm 

những’’ bóng hồng …nhác thấy nẻo xa’’ để cùng  liếc mắt,để

 cùng lòng ưa…Sau nầy,có gia đình riêng,chúng tôi ở cùng 

khu phố,hai nhà cách nhau chừng một trăm mét,lại cũng

 thường rủ rê cà phê cuối tuần.Nối nghiệp nhà,ngoài thu

 nhập đi dạy,nhà thơ còn có mở một tiệm may,tên Bảo 

Tịnh.Đến bây giờ,dù đã không còn tiệm may đó nữa nhưng

 người ta vẫn gọi con hẻm dọc hông nhà tác giả là Hẻm Bảo

 Tịnh, rồi tên đường mới lại là Đường Hẻm Bảo Tịnh.(Nào ai 

biết,con đường đó,nguồn gốc do chính tác giả đã đặt tên

 cho tiệm may của mình.)Chúng tôi đã từng là Hiệu Trưởng 

và sau nầy dạy lớp Trung Học.Tác giả dạy Toán rất hay,nổi 

tiếng ở trường ,có rất nhiều học sinh giỏi Toán.(Ngay cả

 những bài toán nâng cao,các giáo viên trẻ phải xính vính

 ,khi đến tay tác giả,thì được  giải liền,một cách thông

 suốt như nước chảy)Tôi muốn nói dông dài như vậy để cho

 các bạn biết thêm phần nào về mối quan hệ thân thiết của

 chúng tôi và nhận ra ý nầy:Giáo viên dạy Toán,hay những 

môn tự nhiên khác,không phải không thể làm thơ  mà còn có 

thể làm thơ hay. Thơ hay thì  một  bài cũng được nhiều

 người ngưỡng mộ,và cũng có thể nổi tiếng.**’’Nhớ

 quê’’,một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt,với nhiều hình 

ảnh,thủ pháp nghệ thuật chọn lọc,cân nhắc,ý tứ mạch lạc 

,đậm nhạt ý tưởng cổ điển-tân kỳ…quả là  một bài thơ

  hay.Vì sao bài thơ nầy hay?Bởi lẽ,nhà thơ đã suy nghĩ

 trong hoàn cảnh chân thực của mình,cảm xúc  trái tim,đậm 

đà những tình cảm quê hương tha thiết và chọn lọc hài hoà 

những giai điệu thi tứ chặt chẽ,trữ tình vì ‘’Thơ là tiếng 

lòng sâu thẳm,mênh mông,bao la, tuôn trào qua ngôn ngữ dạt

 dào cảm xúc của trái tim’’Tôi đọc đi đọc lại bài thơ để

 ngưỡng mộ,khâm phục , khẳng định và xin giới thiệu

**‘’Đây là một bài thơ hay đến ngỡ ngàng’’ 

Thái Hy (CHS TH TAY NINH& CGS  SPS  k2)