Bai29: Chân dung HXH qua 31 bài thơ tình của Tốn Phong/ TS Phạm Trọng Chánh

[Bài 29] 

Nhất Uyên dịch nghĩa:

 Ngàn dặm ra đi nơi trường đình lau nước mắt,

Người ở người đi không nói năng gì,

Đã từng nghe non mai báo tin xuân.

 Mấy lần thấy sóng lớn đập vào cửa biển. Tốn Phong mấy lần đi qua cửa biển Thần Phù, sóng cao nguy hiểm đối diện với cái chết  “Lênh đênh qua cửa Thần Phù,

Khéo tu thì nổi vụng tu thì chìm.”

 Lòng nhớ nước cũ bao giờ tan được như hồn vua Thục hóa thành chim đỗ quyên kêu quốc quốc.

Chìm sông Mịch Giang hồn Khuất Nguyên vẫn còn mãi thơ Ly Tao ai oán muôn đời.

Đây là hai câu thơ duy nhất Tốn Phong nói lên tâm sự thời thế của mình. Lòng Tốn Phong còn nhớ đến nhà Lê, chúa Trịnh, tiếc rằng Vua Sở không nghe những lời ngay thẳng của Khuất Nguyên mà nước mất nhà tan.

Thôi nói chi việc đời nay có rượu nên cùng say,

Hương vị rượu Hoàng Cúc càng uống càng thắm môi nồng nàn.

*
Nhất Uyên diễn thơ, bài 29:

Ngàn dặm trường đình lệ thắm khăn,
Người ở người đi chẳng nói năng.
Từng thấy non mai xuân báo thiệp,
Đã quen cửa biển sóng thăng trầm
Bao năm Hồn Thục còn thương nước,
Ngàn thuở Ly Tao oán Mịch Giang.
Nay có rưọu thơm cùng thưởng nhé,
Men say Hoàng Cúc rượu nồng nàn;

*

Nhất Uyên  phiên âm Hán Việt, bài 29:

 

ảnh minh họa, Google

Thiên lý trường đình phất lệ ngân,
Nhân lai nhân khứ lưỡng vong ngôn.
Tằng văn mai lãnh truyền xuân tín,
Tỷ kiến triều thanh hám hải môn.
Vọng đế hà niên tiêu Thục phách,
Mịch giang chung cổ oán Tao hồn.
Như kim hữu tửu tu đồng túy,
Nhương thục Hoàng hoa vị cánh ôn.
 *
Chú thích:
Thục phách: 蜀劈 Thân xácVua Thục.

Vua  Thục vì dâm  ô với vợ Biết Linh, bị lộ nên giao ngôi lại cho Biết Linh. Sau Biết Linh làm ngặt, phát lương cho ăn thiếu thốn, khổ cực. Thục Đế mới buồn bỏ xứ ra đi, chết hóa ra chim đỗ quyên, tiếng kêu quốc quốc thảm thiết. Người đời nói vua Thục Đế tiếc nước nên tiếng kêu bi thương.

Nguyễn Du,ĐTTT, câu 3201-3202:

Khúc đâu êm ái xuân tình,

Ấy hồn Thục Đế hay mình Đỗ Quyên?

Bà Huyện Thanh Quan (Nguyễn thị Hinh):

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.

Mịch giang: 汨  江Khuất Nguyên khuyên vua Sở không nghe đến mất nước, viết tập thơ Ly Tao để lạo cho đời và trầm mình xuống sông Mịch Giang..

Hoàng hoa: 黄華cúc vàng nở mùa thu, còn là một loại danh tửu ngày xưa.

*
Ngân Triều soạn bản chữ Hán, bài 29:

千  里 長 𠅘拂淚狠

人來人去两亡言 

曽聞梅冷傳春信

比見潮聲憾海門

望帝何年消蜀劈

汨  江鐘皷怨騷魂

如今有酒 須同醉

攘蜀黄華味更温

*
Ngân Triều diễn thơ, [Bài 29]:

 

ảnh minh họa, Google

Ngàn dặm, trường đình, nước mắt lau .

Người đi kẻ ở nói chi nhau?

Tin xuân mới biết, mai hàn chuyển.  (1)

Như tưởng triều dâng, lớp sóng trào. 

Nhớ nước chưa tan hồn Thục Đế, (2)

Mịch Giang , còn oán hận, Ly Tao.

 Nay đây có rượu cùng nghiêng ngả,

Hoàng Cúc nồng say, vị rượu đào.

Ngân Triều

*

(1) Tác giả nghe tin HPM bước thêm bước thứ ba, về với quan Tham Hiệp Trấn Yên Quảng, thấy nghẹn lòng như lênh đênh trên sóng to gió lớn.

(2) Ngoài tứ thơ phản ánh thời thế, hoài cổ, tác giả đã thể hiện mỗi lòng mình, vẫn yêu HPM, vẫn yêu nàng, yêu mãi ngàn năm.
Nợ tình chưa trả cho ai,
Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.
ĐTTT, Nguyễn Du, câu 709-710.