Bài 30: Chân dung HXH qua 31 bài thơ tình của Tốn Phong/ TS Phạm Trọng Chánh

[Bài 30]

Nhất Uyên dịch nghĩa, bài 30:

Đầu thành có tiếng sáo thổi từ bên sông vọng sang,

Nghiêng lắng tai nghe giọng buồn thương ai oán.

Nhìn những cánh nhạn đứt đàn trong sương mây,

Ngựa trạm rong ruổi trên đường mùa xuân như đang đùa với mai trên núi.

Dạ sầu như tuyết bay đi không trở lại.

Thi tứ khách giống như hoa giữ mãi nụ không nở,

Ngậm ngùi muốn lưu mùa xuân, xuân không dừng lại,

Đời người như mây nổi mờ mịt thế thôi.

*

Nhất Uyên diễn thơ, bài 30:

Đầu thành tiếng địch vọng bên sông,
Nghiêng lắng tai nghe khúc nhạc buồn.
Mờ mịt sương lam mây khuất nhạn,
Nhởn nhơ ngựa hí nẻo mai vàng.
Sầu dài tựa tuyết bay bay mãi,
Nỗi khách như hoa chẳng thở than.
Đau xót xuân về xuân chẳng ở,
Thì thôi mây mấy độ lang thang.
 *
Nhất Uyên phiên âm, bài 30:

Thành đầu xuy địch quá giang lai,
Trắc nhĩ như văn vận vận ai .
Vọng đoạn sương mê vân tế nhạn,
Dịch trì xuân hí lũng đầu mai.
Sầu trường tự tuyết phi nan phản,
Khách tứ như hoa bảo bất khai,.
Trù trướng lưu xuân xuân bất tụ,
Phù vân diểu diểu dĩ yên tai.

*
Ngân Triều soạn bản chữ Hán:

城 頭 吹 笛 過 江 來

仄 耳 如 聞 運 運 哀

望 段 霜 迷 雲 蔽 雁

役 馳 春 戲 壟 頭 梅

愁 長 自 雪 飛 難 返

客 思 如 華 保 不 開

躊 悵 遛 春 春 不 聚

浮 雲 渺 渺 已 煙 哉
*

Ngân Triều diễn thơ,[Bài 30]:  

Đầu thành sáo vọng bên kia sông

Ai oán buồn nghe giọng não nùng.

Kìa nhạn lạc đàn sương khuất nẻo,

Mai đùa ngựa trạm, lũng xuân nồng.(1)

 Dạ sầu như tuyết bay đi mất,

Thi hứng như hoa mãi nụ không,

 Mong mãi trời Xuân, Xuân chẳng khứng, (2)

 Đời nầy mây nổi, bến mênh mông. (3)

Ngân Triều

*

(1), lũng, 壟 dải đất hay mô đất nhô cao trên ruộng, còn gọi là giồng.  Bấy giờ, trời Xuân tươi thắm, hoa cười muôn sắc khắp nơi nơi. Khi ấy, trên lũng mai, những cành mai trắng rực rỡ đong đưa, (bấy giờ miền Bắc chưa có mai vàng),cùng lúc ấy có ngựa trạm nào phi ngang qua, tác gỉa tưởng như hoa và ngựa trạm đang vui đùa với nhau. Tứ thơ thật óng mượt!

(2), khứng; ưng, chịu, đồng ý. Có thể hiểu Xuân là Xuân Hương. Tác giả đã say đắm HXH nhưng tình yêu đó không thành.

(3), mây khói, lan tỏa, trôi mênh mông trên cao.
Chợt nhớ mấy câu thơ xưa, quên cả nguyên tác, của Quách Phác:

Chàng như mây mùa thu
Thiếp như khói trong lò.
Cao thấp tuy có khác,
Một thả (a) cùng tuyệt vời!

*

(a), thả, bay cao một cách thoải mái, không bị kềm chế, tự do.

*
Năm 1814 Xuân Hương đã yêu Tham Hiệp Yên Quảng Trần Phúc Hiển, tình yêu Tốn Phong chỉ còn như tiếng sáo ai oán, tình chàng như ngựa trạm qua nhanh như đùa với mai trắng bên lũng mai. Tình Tốn Phong sẽ mãi mãi là đóa hoa nguyên nụ, héo hon, không bao giờ nở nữa. Xuân Hương không có duyên trang điểm đời chàng, mà mỗi người, mỗi ngã ly tan, đời chàng mờ mịt như mây, như khói vô định, trôi lang thang.