Duyên kỳ ngộ/ Thơ Hồ Xuân Hương/ Ngân Triều chú giải

Duyên kỳ ngộ

Hồ Xuân Hương

Nghìn dặm có duyên sự cũng thành, (1)

Xin đừng lo lắng hết xuân xanh. (2)

Tấc gang tay họa thơ không dứt, (3)

Gần gũi cung dương lá vẫn lành. (4)

Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện, (5)

Trống mang dùi cấp đã phanh phanh. (6)

Tuy không thả lá trôi dòng ngự, (7)

Chim tới vườn đào thế mới xinh. (8)

*Văn bản chữ Nôm:

縁 奇 遇

𠦳 𨤵 固 縁 事 共 宬

吀 仃 𢥈 𢠯 歇 春 青

𡬷 𨧠 拪 畵 詩 空 𢴑

近 噲 弓 楊 𦲿 吻 㵛

𢏡 産 筆 啼 羕 埕 治

𠸙 恾 椎 伋 㐌 抨 抨

綏 空 且 𦲿 㵢 𣳔 御

𪀄 細 𡑰 桃 世 㵋 𦎡

* Chú giải:

chĩnh chện như chễm chệ hay chễm chện: từ gợi tả dáng ngồi nghiêm trang, oai vệ

(1) (2) Lý do không nên lo lắng cho duyên phận lỡ làng.

(3) (4) Luôn luôn giao lưu với những bạn thơ, cùng nhau xướng họa. Chung đụng với những nam nhân mà vẫn nguyên vẹn-Phẩm chất trong sáng của người phụ nữ.

(5) (6) Điển tích hai câu thơ “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ-Vô duyên đối diện bất tương phùng”. Xưa có một giai nhân con nhà quyền quý kén chồng. Có 3 chàng đến thi tài xin cưới. Chàng học trò phải viết xong một pho sách cổ-Chàng thợ săn phải bắn rụng hết lá trên một cây ngô đồng-Chàng lực sĩ phải chạy ngàn dặm đi lấy một cái trống về. Ai xong việc trước tiên thì được cưới người đẹp. Người đẹp cứ ngỡ chỉ có chàng thợ săn (tên sẵn) hoặc chàng học trò (bút đề) sẽ đạt mục đích vì lá cây rụng gần hết, pho sách cổ cũng sắp hoàn thành, Khi ấy, bất ngờ một hồi trống vang lên-người lực sĩ đã hoàn thành nhiệm vụ trước tiên. Nhắc lại cụ thể duyên nợ vợ chồng qua hai câu thơ trên.

(7) Không thư từ qua lại-Lá thắm: “Sự tích Vu Hựu, người đời Đường Hy Tông bắt được một chiếc lá đỏ từ dòng ngự câu trong cung trôi ra, trên lá có đề thơ. Hựu bèn đề một bài thơ đáp lại rồi đem lên thượng lưu thả xuống, người cung nữ là Hàn Thị bắt được. Sau đó, nhà vua thải cung nữ. Duyên may, Vu Hựu lấy Hàn Thị và nhận ra nhau qua chiếc lá đỏ. Hàn Thị làm một bài thơ có câu: “Phương tri hồng diệp thị lương môi” (Mới biết, chiếc lá thắm làm mai mối giỏi).

(8) Người nam hãy tìm đến người nữ, thế mới tốt.