Tặng Tốn Phong Tử/ Thơ Hồ Xuân Hương/ Trích Lưu Hương ký

Bài số 13

Taëng Toán Phong Töû                                                     

                                 Hồ Xuân Hương

Văn bản chữ Nôm

Ngân Triều soạn

Nghệ Tĩnh, ai về xa diệu vợi, Ảnh Google

贈 巽 風 子

𧒅 蜂𢜏 㐌 買 畨 尼

紅 𪆒  吀拸𠀧 𡦂 吏

㦑 兠 𩄎 𩙍 𠭤 柈拪

仍事波濤 摽則 𦧜

南北𢚷𢚷 貝 𨤮 

海 山 約 底 𠦳𢆥 買

幅 𢂰 坤𦘧 𤗲 𢙱 𣦍

絲 月𣈙 𦀺 𠀧 䋦 吏

𠳨 客 多 情 𡭾𣎏 咍

 更 𩲉 蝶 沾吧𨇑

Phiên âm:

Bướm  ong mừng đã mấy phen nay, (1)

Hồng nhạn xin đưa ba chữ lại.

Dám đâu mưa gió giở bàn tay.  (3)

Những sự ba đào xeo tấc lưỡi,

Nam Bắc xa xa mấy dặm đây,  (5)

Hải sơn ước để ngàn năm mãi,

Bức tranh khôn vẽ tấm lòng ngay.  (7)

Tơ  nguyệt rày xe  ba mối lại,

Hỏi khách đa tình nhỏ có hay  (9)

Năm canh hồn bướm thêm bơ bải

Ghi chú:

*Dưới tiêu đề có ghi là “Họa vận tại hậu” nhưng không thấy bài họa.

*Bài thơ hình như chưa xong, còn dang dở. Thể thơ ít gặp. Có thể là một điệu ca trù nào đó, hai chữ bơ bải phiên âm như thế nầy không biết có đúng không?
(Thư viện online)

 Diễn ý văn xuôi theoTS Phạm Trọng Chánh, Paris:         

(1) Xuân Hương cám ơn Tốn Phong lâu nay đã thường đến chơi. 

(2) Xa nhau nhớ viết thơ cho nhau.

(3) Lòng tôi dám đâu như mưa gió mà ăn nói như trở bàn tay.

(4) Những lời đàm tiếu của người đời như sóng nước.

(5) Rồi đây anh về Nghệ Tĩnh, Nam Bắc xa nhau bao dặm.

(6) Tưởng là những thề non hẹn biển để lại cho đời sau… tức là nói thẳng với chàng, ông tơ bà nguyệt có thể nào xe được ba mối tơ, chàng là khách đa tình có biết rằng tôi sợ lắm.

(Nhưng có thể là Xuân Hương từ chối Tốn Phong vì làm lẽ một anh đồ nghèo, chẳng danh phận, chạy ra Bắc vào Nam dạy học kiếm ăn. Giàu như Tổng Cóc Nguyễn Công Hòa nàng còn khổ sở với bà lớn.  Nhưng Xuân Hương nhận lời quan Tham Hiệp Yên Quảng vì bà lớn thường ở lại cai quản gia trang tại quê quán, chỉ có bà bé theo chồng nơi trấn nhậm).

Các câu thơ 7, 8,9,10 quan trọng:

(7) Tấm lòng tôi ngay thẳng tỏ rõ với chàng.

(8) Ông tơ bà nguyệt có thể xe được ba mối: chàng, vợ chàng và tôi vào một.

(9) Chàng là khách đa tình có hay rằng (tôi đã có kinh nghiệm làm lẽ với Tổng Cóc)

(10)                    Nên năm canh nghĩ đến rất sợ hải tình như thế này. Do đó chữ bơ bải có nghĩa là hơ hải hay bơ phờ, bải hoải.

     Tóm lại bốn câu này là từ chối lời cầu hôn của chàng, so với sáu câu trước rất ướt át ân tình.

***

Diễn thơ của Ngân Triều

(1) Cảm tạ bấy lâu thường đến chơi,

(2) Xa nhau xin viết một đôi lời.

(3) Dám đâu mưa gió bàn tay trở,

(4) Sóng nước khen chê tiếng miệng đời.

(5) Nghệ Tĩnh, ai về xa diệu vợi,

(6) Thề non hẹn biển mãi cho đời.

(7) Bao giờ Nguyệt lão xe ba mối?

(8) Chẳng lẽ tin rằng nước chẳng trôi?

     (9) Là khách đa tình  xin tự hỏi!

     (10) Năm canh lệ những não nề rơi.