Mời quý bạn xem bài
THU DẠ II,
Thơ chữ Hán của Nguyễn Du
Trích Nhớ Bóng Trăng Xưa của Ngân Triều
***
Nguyễn Du trả lời bài Thu Vũ của Hồ Xuân Hương bằng bài Thu Dạ II..
Tiết bạch lộ tháng tám âm lịch, hơi thu đã già, qua tháng chín tà tiết sương dâng, không phải chỉ lòng em đầy mây mù đâu, lòng anh cũng lạnh lẽo sương dâng mờ mịt cây cỏ quanh bến giang thành đìu hiu. Bên đèn khuya quạnh quẽ ngóng đợi.Vắt tóc như Chu Công bận lo việc nước, vừa gội đầu vừa tiếp sĩ phu, phải vắt ba lần mới gội đầu xong.Lo cái chí nguyện tàn phai theo ngày tháng, non sông nghìn dậm càng nghĩ càng nhớ càng lo lắng trong ngày dài. Phong cảnh bốn mùa thay đổi riêng mình ngậm ngùi buồn, trời chớm lạnh, mới hay không áo là khổ, nghe tiếng chày người khuê phụ đập vải trong chiều, lòng nhớ đến em nơi khuê phòng trông ngóng.
Tiết bạch lộ tháng tám âm lịch, hơi thu đã già, qua tháng chín tà tiết sương dâng, không phải chỉ lòng em đầy mây mù đâu, lòng anh cũng lạnh lẽo sương dâng mờ mịt cây cỏ quanh bến giang thành đìu hiu. Bên đèn khuya quạnh quẽ ngóng đợi.Vắt tóc như Chu Công bận lo việc nước, vừa gội đầu vừa tiếp sĩ phu, phải vắt ba lần mới gội đầu xong.Lo cái chí nguyện tàn phai theo ngày tháng, non sông nghìn dậm càng nghĩ càng nhớ càng lo lắng trong ngày dài. Phong cảnh bốn mùa thay đổi riêng mình ngậm ngùi buồn, trời chớm lạnh, mới hay không áo là khổ, nghe tiếng chày người khuê phụ đập vải trong chiều, lòng nhớ đến em nơi khuê phòng trông ngóng.
*
Thu Dạ II.
Bạch lộ sương vi thu khí thâm,
Giang thành thảo mộc cộng tiêu sâm.
Tiễn đăng độc chiếu sơ trường dạ,
Ác phát kinh hoài mạt nhật tâm.
Thiên lý giang san tần trường vọng,
Tứ thời yên cảnh độc trầm ngâm.
Tảo hàn dĩ giác vô y khổ,
Hà xứ không khuê thôi mộ châm..
Thơ chữ Hán Nguyễn Du Thanh Hiên Thi tập. Nhất Uyên dịch thơ.
Chú Thích:
Bạch lộ: sương móc trắng, tiết bạch lộ là tháng 8 âm lịch.
Ác phát: Chu Công bận lo việc nước có khách lại, ông vắt tóc lên ra tiếp, phải vắt ba lần mới gội đầu xong.
*
Đêm thu II.
Móc trắng sương thu dăng mịt mùng,
Dìu hiu cây cỏ bến giang thành.
Đèn khuya quạnh quẽ đêm dài ngóng,
Vắt tóc lo hoài chí nhạt tan.
Vạn dặm giang sơn dài nỗi nhớ,
Bốn mùa mây nước ngậm ngùi trông.
Chớm lạnh mới hay không áo khổ,
Tiếng chày khuê phụ, bóng chiều phong.
*
Dìu hiu cây cỏ bến giang thành.
Đèn khuya quạnh quẽ đêm dài ngóng,
Vắt tóc lo hoài chí nhạt tan.
Vạn dặm giang sơn dài nỗi nhớ,
Bốn mùa mây nước ngậm ngùi trông.
Chớm lạnh mới hay không áo khổ,
Tiếng chày khuê phụ, bóng chiều phong.
*
Bản chữ Hán Ngân Triều soạn
秋夜其二
白露為霜秋氣深，
江城草木共蕭森。
剪燈獨照初長夜，
握髮經懷末人心。
千里江山頻悵望，
四時煙景獨沉吟。
早寒已覺無衣苦，
何處空閨催暮砧。
秋夜其二
白露為霜秋氣深，
江城草木共蕭森。
剪燈獨照初長夜，
握髮經懷末人心。
千里江山頻悵望，
四時煙景獨沉吟。
早寒已覺無衣苦，
何處空閨催暮砧。
*
Dịch nghĩa
Móc trắng thành sương, hơi thu đã già.
Cây cỏ Giang thành bên sông, trông đến tiêu điều!
Khêu ngọn đèn cho chiếu rọi vào cảnh đêm dài mới bắt đầu.
Búi tóc mà lo cho chí nguyện những ngày tàn tạ.
Non sông ngàn dặm cứ nhìn là thấy buồn.
Phong cảnh bốn mùa, riêng mình ngậm ngùi.
Mới rét, đã khổ vì không áo,
Mà nơi đâu tiếng đập vải của người khuê phụ rộn rã trong chiều hôm?
*Chú thích:
Ác phát
Chu Công, người lập pháp của nhà Chu, đang ăn cơm có khách đến thì nhả cơm ra tiếp, đang gội đầu thì vắt tóc ra tiếp, phải ba lần mới xong. Ở đây ý nói lòng lo việc nước như Chu Công có được toại nguyện về cuối không. (cứu vãn được nước đã suy không)
Dịch nghĩa
Móc trắng thành sương, hơi thu đã già.
Cây cỏ Giang thành bên sông, trông đến tiêu điều!
Khêu ngọn đèn cho chiếu rọi vào cảnh đêm dài mới bắt đầu.
Búi tóc mà lo cho chí nguyện những ngày tàn tạ.
Non sông ngàn dặm cứ nhìn là thấy buồn.
Phong cảnh bốn mùa, riêng mình ngậm ngùi.
Mới rét, đã khổ vì không áo,
Mà nơi đâu tiếng đập vải của người khuê phụ rộn rã trong chiều hôm?
*Chú thích:
Ác phát
Chu Công, người lập pháp của nhà Chu, đang ăn cơm có khách đến thì nhả cơm ra tiếp, đang gội đầu thì vắt tóc ra tiếp, phải ba lần mới xong. Ở đây ý nói lòng lo việc nước như Chu Công có được toại nguyện về cuối không. (cứu vãn được nước đã suy không)
*Bản dịch của Nguyễn Thạch Giang
Gửi bởi Vanachi ngày 11/07/2005 22:08
Gửi bởi Vanachi ngày 11/07/2005 22:08
Hơi thu nặng trĩu đong sương mờ,
Cây cỏ giang thành cảnh xác xơ
Quạnh quẽ đêm dài khêu bấc lại,
Băn khoăn việc nhỡ tháng ngày qua.
Non sông nghìn dặm buồn trông ngóng.
Mây nước tư mùa luống ngẩn ngơ.
Chớm lạnh đã hay không áo khổ
Tiếng ai nện vải bóng chiều tà?
Cây cỏ giang thành cảnh xác xơ
Quạnh quẽ đêm dài khêu bấc lại,
Băn khoăn việc nhỡ tháng ngày qua.
Non sông nghìn dặm buồn trông ngóng.
Mây nước tư mùa luống ngẩn ngơ.
Chớm lạnh đã hay không áo khổ
Tiếng ai nện vải bóng chiều tà?
*Bản dịch của Nguyễn Tam
Gửi bởi Vanachi ngày 05/08/2014 14:20
Gửi bởi Vanachi ngày 05/08/2014 14:20
Móc trắng thành sương thu lạnh loang,
Bên thành cây cỏ vẻ tiêu hoang.
Đèn khêu độc chiếu đêm dài dặc,
Tóc vắt trăm lo vận lỡ làng.
Nghìn dặm núi sông lòng luyến nhớ,
Bốn mùa mây khói dạ sầu mang.
Khổ thay rét sớm người không áo,
Khuê phụ chày xa giục nắng tàn.
Bên thành cây cỏ vẻ tiêu hoang.
Đèn khêu độc chiếu đêm dài dặc,
Tóc vắt trăm lo vận lỡ làng.
Nghìn dặm núi sông lòng luyến nhớ,
Bốn mùa mây khói dạ sầu mang.
Khổ thay rét sớm người không áo,
Khuê phụ chày xa giục nắng tàn.
*Bản dịch của Trương Việt Linh
Gửi bởi vietlinh11 ngày 06/09/2014 10:29
Gửi bởi vietlinh11 ngày 06/09/2014 10:29
Móc trắng sương sa lạnh khí thu
Thành sông cây cỏ vẻ âm u
Đèn khêu một bóng đêm thanh vắng
Tóc vắt thêm buồn chuyện chửa như
Ngàn dặm non sông thêm chán ngán
Bốn mùa phong cảnh nặng ưu tư
Rét về thêm khổ người không áo
Xứ xứ chiều khua động tiếng thu
Thành sông cây cỏ vẻ âm u
Đèn khêu một bóng đêm thanh vắng
Tóc vắt thêm buồn chuyện chửa như
Ngàn dặm non sông thêm chán ngán
Bốn mùa phong cảnh nặng ưu tư
Rét về thêm khổ người không áo
Xứ xứ chiều khua động tiếng thu
*Bản dịch của Nhất Uyên Phạm Trọng Chánh
Gửi bởi tôn tiền tử ngày 05/01/2015 06:39
Gửi bởi tôn tiền tử ngày 05/01/2015 06:39
Móc trắng sương thu dăng mịt mùng,
Dìu hiu cây cỏ bến giang thành.
Đèn khuya quạnh quẽ đêm dài ngóng,
Vắt tóc lo hoài chí nhạt tan.
Vạn dặm giang sơn dài nỗi nhớ,
Bốn mùa mây nước ngậm ngùi trông.
Chớm lạnh mới hay không áo khổ,
Tiếng chày khuê phụ, bóng chiều phong.
Dìu hiu cây cỏ bến giang thành.
Đèn khuya quạnh quẽ đêm dài ngóng,
Vắt tóc lo hoài chí nhạt tan.
Vạn dặm giang sơn dài nỗi nhớ,
Bốn mùa mây nước ngậm ngùi trông.
Chớm lạnh mới hay không áo khổ,
Tiếng chày khuê phụ, bóng chiều phong.
*Bản dịch của Nguyễn Văn Dũng Vicar
Gửi bởi PH@ ngày 27/04/2016 23:14
Gửi bởi PH@ ngày 27/04/2016 23:14
Từ móc thành sương đẫm khí thu
Giang thành cỏ cây cũng xác xơ
Đèn mờ còn chiếu đêm dài đến
Nắm tóc nhớ hoài lòng bơ vơ
Giang sơn vạn dặm buồn trông mãi
Phong cảnh bốn mùa lặng ngẩn ngơ
Lạnh sớm đã hay không áo khổ
Chày đâu giặt áo giục chiều mờ
Giang thành cỏ cây cũng xác xơ
Đèn mờ còn chiếu đêm dài đến
Nắm tóc nhớ hoài lòng bơ vơ
Giang sơn vạn dặm buồn trông mãi
Phong cảnh bốn mùa lặng ngẩn ngơ
Lạnh sớm đã hay không áo khổ
Chày đâu giặt áo giục chiều mờ
*Ngân Triều diễn thơ
Sương trắng xây thu cỗi ít nhiều.
Giang thành cây cỏ, bến tiêu điều!
Khêu đèn chiếu rọi đêm chầy xuống,
Mến khách sao ngăn mệnh nước xiêu?
Trời rộng núi sông, trời héo hắt,
Đất dài phong nguyệt, đất buồn thiu.
Trở trời, lạnh khổ vì không áo,
Đập vải người đâu rộn rã chiều?
Giang thành cây cỏ, bến tiêu điều!
Khêu đèn chiếu rọi đêm chầy xuống,
Mến khách sao ngăn mệnh nước xiêu?
Trời rộng núi sông, trời héo hắt,
Đất dài phong nguyệt, đất buồn thiu.
Trở trời, lạnh khổ vì không áo,
Đập vải người đâu rộn rã chiều?
***
(TL Tham khảo "Đi tìm cổ nguyệt đường và mối tình HXH và Nguyễn Du của TS Phạm Trọng Chánh & Tranh Web thơ chữ Hán của Nguyễn Du, Google)
(TL Tham khảo "Đi tìm cổ nguyệt đường và mối tình HXH và Nguyễn Du của TS Phạm Trọng Chánh & Tranh Web thơ chữ Hán của Nguyễn Du, Google)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét