Bạch Đằng Giang tặng biệt/ Thơ Hồ Xuân Hương

Bài số 1

Bạch Đằng Giang tặng biệt
                                                Hồ Xuân Hương

Khấp khểnh đường mây bước lại dừng  (1)

Là duyên là nợ phải hay chăng 

Vịn hoa khéo kẻo lay cành gấm, (3)

Vục nước xem mà động bóng giăng.

Lòng nọ chớ rằng mây nhạt nhạt  (5)

Lời kia này đã núi giăng giăng.

Với nhau (*) tình nghĩa sao là trọn, (7)

Chớ thói lưng vơi cỡ nước Đằng

Văn bản chữ Nôm

白  籐  江  贈  别

泣  耿  塘  𩄎 𨀈  吏 

 縁  𧴱 沛 咍 庒

永花 窖   𢯦 梗 䌝

扑  渃  䀡 麻 動   𣈖   𦝄

𢙱  奴 𠤌 𠺘  𩄎  𤁕   𤁕

𠳒  箕 尼 㐌 𡶀  綾 綾

買 憢 情 義 𣇟  侖

𠤆 𢟔   凌 潙  渃 籐

Chú giải

Tiêu đề:Tặng bạn khi chia biệt ở sông Bạch Đằng.

(*) Có lẽ là chữ nhau. Văn bản chép sao. 𣇟

Thư Viện Online

khấp khểnh: 泣耿 , gồ ghề, lởm chởm khó đi.

đường mây, 塘 𩄎,chữ  Hán Việt là vân trình 雲程,đường lên mây, đường công danh, ở đây có thể hiểu là con đường tràn ngập niềm vui.Vịn hoa, 永花,Đặt bàn tay dính vào như vịn vai. Cũng có nghĩa như vin, đưa tay sờ, níu kéo nhẹ nhàng sự vật gì:
                 Công anh đắp nấm trồng chanh,

Chẳng được ăn quả vin cành cho cam.

                Xin đừng ra dạ Bắc Nam,Nhất nhật bất kiến như tam thu hề,(*)

Huống tam thư như bất kiến hề,Đường kia nỗi nọ như chia mối sầu.

Ca dao

(*)Một ngày không gặp ai,

 là ngày mong chờ dài

như ba năm khắc khoải,

lòng thương nhớ vơi đầy.

cành gấm, 梗 䌝, cành có vải, loại vải thêu nhiều màu sắc, rất đẹp, khá đắt tiền.

Vục nước, 扑  渃đưa tay duống dưới nước để tìm kiếm, nắm bắt vật gì.

lưng vơi cỡ nước Đằng, 凌 潙  渃 籐,Nước Đằng là một nước nhỏ thời Xuân Thu Chiến Quốc, bị ép giữa 2 nước lớn là Tề và Sở nên luôn phải giữ gìn. Tác giả dùng điển này để chỉ nỗi khổ của một người có hai vợ:
Ngoảnh mặt sang Tề e Sở giận,

Quay đầu về Sở sợ Tề ghen,

Lòng nọ chớ rằng mây nhạt nhạt/ Lời kia này đã núi giăng giăng.

Diễn ý bài thơ:

(1-2), Con đường vui và con đường tình:

Trên con đường vui, gồ ghề, ta cùng đi, lúc bước, lúc dừng.

(Cùng đăng trình), mà biết có thành duyên nợ chi không?

 (3-4-5-6), Nếu thành duyên giai ngẫu:

*Trong tình yêu, cần phải đứng đắn và chung thủy:
Chì yêu mỗi một bông hoa thôi! Yêu lấy không những một đóa hoa, (vịn hoa) mà còn mong muốn yêu lấy cả cành hoa đẹp khác, là không chấp nhận được. (Cành gấm, hiểu là cành hoa có nhiều hoa đẹp).
*Và cũng như không nên có cử chỉ sỗ sàng, không đẹp.Sự vật gì phải  ngắm thì ngắm, đừng nên xô bồ.(ngắm bóng trăng trong nước, là thanh lịch; thò tay vục nước để bắt lấy bóng trăng, là thô bạo. (Hay nói cách khác: Chớ nên thả mồi, bắt bóng; đứng núi nầy, trông núi nọ; tham đó, bỏ đăng; tính cách của kẻ ăn xổi ở thì, là không trọn nghĩa với nhau).

*Yêu nhau dài lâu, lẽ nào lòng chàng lại trở nên nhạt nhạt như những thức mây phiêu lãng  đầy trời.
*Lòng thiếp đây luôn mãi tạc dạ những lời vàng đá của chàng nặng như những dãy núi sừng sững, vĩnh cửu, giăng giăng.

(7-8), Lời kết:

Tình nghĩa trao nhau, miễn sao cho trọn vẹn là ta đã thỏa lòng.

Đừng nên như thói nửa vời, cái thói tệ hại của người nước Đằng ngày xưa.