Động Hoa vàng/ Viễn Phương chuyển

Ðộng Hoa Vàng Nguyễn Mộng Khôi --o0o--           Rằng xưa có gã từ quan         Lên non tìm động hoa vàng ngủ say   Bài thơ Ðộng Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư xuất hiện khoảng đầu thập niên bẩy mươi(1970'), ở thời điểm mà cuộc chiến Việt Nam đến hồi khốc liệt. Hầu hết những thanh niên trong lứa tuổi động viên đều phải gọi nhập ngũ. Mặt trận bùng nổ nhiều nơi từ miền cao nguyên, miền địa đầu giới tuyến. Mỗi ngày từng đoàn trực thăng chở những chiến sĩ  bị thương từ chiến trường về bệnh viện. Những tờ báo với những cáo phó của những quân nhân tử trận ngày càng nhiều. Tâm trạng của thanh niên thì hoang mang, người dân thì khổ sở và lo sợ. Mọi người mong cho cuộc chiến chóng tàn; thì đúng lúc bài thơ Ðộng Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư xuất hiện. Bài thơ có tác dụng như viên thuốc an thần cho mọi người. Mọi người  mong đựợc sống thanh bình và hưởng nhàn như gã từ quan mà trước đó gã đã đau khổ về công danh và tình yêu.   Chuyện kể:   Ngày gã đi tìm động Hoa Vàng, Em  cũng tiễn chân gã tới bến  cầu:             Ừ, thì mình ngại mưa mau.           Cũng đưa anh đến bến cầu nước xuôi.   Thuyền trôi xuôi dòng. Bến còn, nhưng nước xuôi ra biển mà không bao giờ trở về nơi cũ. Gã biết lần đi này là vĩnh biệt. Rồi đây kẻ đầu sông, người cuối giòng, có mây sầu ngăn cách, sẽ chẳng bao giờ được gặp lại:           Sông này đây chảy một dòng thôi         Mây sầu sông thẳm, tóc người cuối sông.   Nghĩ đến những hình ảnh cũ:          Ngày xưa em chửa theo chồng,        Mùa Xuân em mặc áo hồng đào rơi        Mùa Thu áo biếc da trời,         Sang Ðông em lại đổi dời áo hoa. Sống trong gia đình lễ giáo, tuy yêu em, nhưng không giám bộc lộ tình cảm. Có một lần, trên cánh đồng cà tím, gã ngắt một chùm mù sa mọc hoang ở bờ ruộng. Gã muốn đưa cho em, nhưng còn ngập ngừng, e dè. Ði thêm một quãng đường dài gã mới kín đáo trao vội chùm hoa cho em.               Ðường về hái nụ mù sa             Ðưa theo dài một ruộng cà tím thôi.   Rồi:                Anh trao vội vàng              Chùm hoa mới nở ...                                       (Ngày Xưa Hoàng Thị )   Tình yêu một chiều, nhưng gã vẫn thương em.                Thôi thì em chẳng yêu tôi.               Leo lên cành bưởi, nhớ người dưng dưng,   Tựa hồ cái đau ngấm ngầm, cái thương tiếc ngẩn ngơ của cậu trai làng trong câu ca dao cổ tích:                   Trèo lên cây bưởi hái hoa               Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân               Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,               Em có chồng anh tiếc lắm thay ...                                                 (Ca dao )   Cái tình kín đáo của cậu trai quê này khác với những chuyện tình bây giờ.   Cậu Hoàng(thơ  Vũ Hoàng Chương) ngày nay đã khóc điên cuồng nơi quán rượu khi được tin cô Tố lấy chồng:                 Men khói đêm nay sầu vũng mộ               Bia đề tháng sáu, ghi mười hai               Tình ta tha thiết, cuồng ta khóc               Tố của Hoàng, nay Tố của ai?               ...Kiều thu hề Tố em ơi !               Ta đang lửa đốt tơi bời mái Tây                                     (Vũ Hoàng Chương)   Còn gã, cái bản tính bẻn lẽn, cái phong thái của một cậu trai mới lớn. Có dịp đi chơi với em mà không giám tỏ tình. Ðêm về gã định làm một bài thơ thật dài để tâm sự, nhưng viết được một nữa thì bỏ dở:                  Ðêm về thắp nến làm thơ                Tiếng chân còn vọng nửa tờ thư thôi.   Sau ngày đám cưới, em chỉ mặc áo hồng, cái màu hồng đào rơi mà gã ưa thích:                Từ hôm em bỏ theo chồng                Áo trắng em cất, áo hồng em mang Và, những hình ảnh khó quên của em:                  Em về hong tóc mùa Xuân.                Trăng trầm hương tỏa dưới chân một vành,                Em nằm ngó cội thu xanh,                Môi ươm đào, lý một cành đôi mươi                Về em vàng phố mây trời                Tay đơm nụ hạ, hoa rời gót Xuân. Em chưa bao giờ thề thốt, nhưng gã vẫn trách:                  Em ơi! rũ tóc mây về                Nhìn trăng nỡ để lời thề gió bay.   Bây giờ, em và người chồng như cặp uyên ương hạnh phúc, trong khi gã đau khổ mà sống cô đơn, lạnh lùng:                  Ðôi uyên ương trắng bay rồi                Tiếng nghe tha thiết bên trời chớm đông.   Gã tự nhủ, đời này không lấy được em thì gã sẽ đợi đến kiếp sau. Gã sẽ là Trương Quân Thụy, em sẽ là Thôi Oanh Oanh trong điển tích xưa. Chàng Trương và nàng Thôi đã gặp nhau lần đầu ở chùa Phổ Cưu, chốn đồi Tây. Mối tình tuyệt vời này là nguồn cảm hứng của bao thi nhân:                  Ðợi nhau tàn cuộc hoa này,                Ðành như cánh bướm đồi Tây hững hờ.   Dù phải đợi chờ nhau trong nhiều đời, nhiều kiếp gã vẫn chờ. Gã và em sẽ không rời nhau như giấy với mực:                 Ðợi nhau từ mấy thuở,               Tìm nhau cõi vô thường               Anh hóa thân làm mực               Cho vừa giấy yêu đương                                     (Pháp Thân)   Buồn quá gã mong sớm được hóa kiếp như một con chim bé nhỏ, nằm chết dưới cội hoa:                  Con chim chết dưới cội hoa                Tiếng kêu rụng giữa san hà xanh xao.   Tình tuyệt vọng của gã với em như mối tình ngang trái của anh lái đò Trương Chi và nàng tiểu thư Mị Nương. Anh lái đò chết, nhưng trái tim không tiêu mà kết thành khối pha lê trong vắt; rồi được tiện thành cái ly tuyệt đẹp. Có lần Mỵ Nương uống nước chợt bóng Trương Chi hiện nơi đáy cốc. Xúc động nàng đánh rơi. Ly không vỡ, nhưng sau chỉ một giọt nước mắt thương yêu của Mỵ Nương, chiếc ly bỗng tan thành nước. Ước gì một giọt nước mắt thương yêu như giọt nước mắt Mỵ Nương khóc Trương Chi, là gã thỏa nguyện cho giấc ngủ ngàn năm.                Mai anh chết dưới cội đào,              Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu.   Chuyện gã từ quan cũng là ước mong và tâm sự của Phạm Thiên Thư, đau khổ với tình yêu, tình đời nay bỗng tìm thấy an vui, tự tại ở chùa Pháp Hoa, Phú Nhuận, Saigon.   Người dân Việt ở thập niên bảy mươi cũng mong chiến tranh sớm dứt, để có cuộc sống thảnh thơi,vui cùng cỏ cây mây nước như gã Từ Quan ở Động Hoa Vàng