Bài 4 Mối tình HXH&MSP/ Ngân Triều

Theä vieát höõu caûm

                                            Hồ Xuân Hương

           Rồi một đêm trăng Hồ Phi Mai và Mai Sơn Phủ đã cắt tóc, mỗi người một mảnh gọp lại và chia làm hai, trích máu nhỏ vào hai chén chung rượu, chén tử và chén sinh cùng uống thề trọn đời yêu nhau. Bài Thệ viết hữu cảm. Xuân Hương ghi lại cảm nghĩ khi thề: Mười mấy năm trời một chữ tình, kể từ khi gặp Nguyễn Du mùa hạ năm 1790, mười năm sau 1800 mới gặp được người ngỏ ý yêu mình, muốn kết duyên với mình hẵn là duyên nợ ông Tơ bà Nguyệt đã dành. Cùng cắt tóc mây góp lại, (xưa các chàng cũng để tóc dài búi lên cột dây, nên tha hồ mà cắt) dao vàng cắt chia làm hai, mỗi người giữ một bó làm kỷ niệm..Lấy kim trích máu nhỏ đầy hai chén rượu, chén tử và chén sinh. Thề sống và chết trọn kiếp với nhau, thề không phản bội nhau từ đầu xanh đến bạc tóc. Nếu mai sau, ai chẳng giữ lời thì chết dữ vì dao búa.                                                      Nguyễn Du không có thề nguyền với Xuân Hương, nên chàng lừng khừng: tròn trặn gương tình cũng có khi, và có lẽ vì vậy nên chàng cứ  biệt tăm mãi ở chốn quê Hồng Lĩnh:

Mai sau lòng chẳng như lời nữa, 

Dao búa nguyền xin lụy đến mình.

Ảnh minh họa, Google

          *

          Cảm nghĩ khi thề

Mười mấy năm trời một chữ tình;  (1)
Duyên tơ này đã sẵn đâu dành. 
Mái mây cắt nửa nguyền phu phát,  (3)
Giọt máu đầy hai chén tử sinh, 
Một kiếp đã thề cùng dạ thắm, (5)
Trăm năm đừng phụ với đầu xanh, 
Mai sau lòng chẳng như lời nữa, (7)
Dao búa nguyền xin lụy đến mình.

Thơ Hồ Xuân Hương trong Lưu Hương Ký

*

Văn bản chữ Nôm:

願 曰 有 感

辻 買  𡗶 殳 𡦂  情,

縁 絲尼 㐌 産   兠 𠱷

𠃅  𩄎 拮 𡛤願 夫 髪

湥 𧖱  𣹓  𥗜 死 生

殳 砝 㐌 誓 穷  胣  𧺀

𤾓 𢆥  𠏦 負 買頭 

𣈕 𢖖 𢙱   如 𠳒  姅

釖  鈽    願 吀 累 𦤾 𨉟

*

 Đại ý:

(1-2): Thời gian và cuộc tình.

 (3-4-5-6): Cụ thể việc thề ước gồm vật chứng và tấm lòng.
(7-8): Lời thề chấp nhận hình phạt nếu bội ước.

*

Chú giải:

nguyền phu phát, 願夫髪, lời nguyền cùng với tóc người chồng.

dạ thắm, 胣  𧺀, tấm lòng trung trinh như son, lòng son.

Câu (6), trong cõi trăm năm, kiếp người, kông bao giờ bạc tình, bạc nghĩa với nhau.

duyên tơ,縁絲, như tơ duyên, 絲縁 , là sợi tơ hồng buộc đôi lứa yêu nhau:

Rằng: “Lòng đương thổn thức đầy,

Tơ duyên còn vướng mối nầy chưa xong…”
ĐTTT, Nguyễn Du, câu 719-720

“…Trăm nghìn gửi lạy tình quân,

Tơ duyên ngắn ngủi, có ngần ấy thôi…”
Sđd, câu 751-752

đầu xanh,頭,tu từ hoán dụ, chỉ lớp người trẻ trung, tóc còn đen:

Đầu xanh đã tội tình gì,

Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi…

Sđd, câu 2161-2162

*

          Ngân Triều diễn thơ:

Cảm nghĩ khi thề

Mười mấy năm trời, mới với nhau.

Duyên tơ  sẵn định có sai đâu?

Tóc mây cắt nửa chung lời nguyện,
Sinh tử, máu đào, chén ước giao. 

Trọn kiếp đã thề lòng sắt đá,

Suốt đời liền cánh dẫu lao đao.

Mai sau lòng chẳng như lời hứa,

Nguyền nát thây phơi với búa dao.
                                          Ngân Triều

*

Tham khảo: Mối tình Hồ Xuân Hương và Mai Sơn Phủ qua Lưu Hương Ký, Tiến sĩ Phạm Trọng Chánh.