Mối tình Hồ Xuân Hương-Mai Sơn Phủ/ TS Phạm Trọng Chánh/ Ngân Triều biên khảo

Mời quý bạn xem loạt bài về MỐI TÌNH HXH-MSP:
Sau khi mối tình đầu với Nguyễn Du chia xa, HXH bị Mẹ ép gả cho Thầy lang xóm Tây Nghi Tàm. Chẳng mấy chốc thầy lang bị bây bệnh chết, HXH gặp Mai Sơn Phủ và mối tình đã nở hoa, say đắm, thiết tha...
*

Trà pha bút cũng nở hoa,

Không ngâm, chẳng uống, lòng da diết lòng.

[Bài 1]

Thuật ý kiêm trình hữu nhân Mai Sơn Phủ

Hồ Xuân Hương

 Bản chữ Hán, Ngân Triều soạn

述意兼呈友人枚山甫  

[1]
花飄飄， 
木蕭蕭， 
我夢鄉情各寂寥， 
可感是春宵。 
*
[2]鹿呦呦， 
鴈嗷嗷， 
歡草相期在一朝， 
不盡我心描。 
*
[3]江潑潑， 
水活活， 
我思君懷相契闊， 
淚痕沾夏葛。 
*
[4]詩屑屑， 
心切切， 
濃淡寸情須兩達， 
也憑君筆發。 
*
[5]風昂昂， 
月茫茫， 
風月令空客斷腸， 
何處是騰王？ 
雲蒼蒼， 
水泱泱， 
雲水那堪望一場， 
一場遙望觸懷忙。

*
[6]日祈祈， 
夜遲遲， 
日夜偏懷旅思悲， 
思悲應莫誤佳期。 
*
[7]風扉扉， 
雨霏霏， 
風雨頻催彩筆揮， 
筆揮都是付情兒。 
*
[8]君有心， 
我有心， 
夢魂相戀柳花陰。 
*

[9]詩同吟， 
月同斟， 
一字愁分離， 
何人煖半衾。 
莫彈離曲怨知音， 
直須棄置此瑤琴。 
高山流水晚相尋， 
應不恨吟歎古今。

* 

[10]君何期， 
我何期， 
施亭來得兩栖遲。 
茗頻披， 
筆頻揮， 
一場都筆舌， 
何處是情兒？ 
好憑心上各相知， 
也應交錯此緣綈， 
芳心誓不負佳期。

 ***

Bài Thuật ý kiêm trình hữu nhân Mai Sơn Phủ , viết theo điệu Giang Nam, Hồ Xuân Hương viết trong đêm xuân 1799, nàng nhớ lại buổi hẹn cùng Mai Sơn trên bờ sông Hồng,

*

Sông bát ngát nước chảy xiết,

Chàng và nàng khăng khít,

Nàng cảm động lệ rơi ướt áo,

Nàng yêu thương thắm thiết

và mong người yêu cùng viết thành thơ để trao nhau những nỗi lòng yêu đương,

mà lời không nói được hết ý.

Đêm trăng thanh, gió mát

nhớ thương chàng đứt ruột,

đâu là gác Đằng Vương,

nhìn mây xanh xanh,

nước trôi một hướng,

mang bao niềm thương nhớ.

Hẹn chàng lần gặp mặt tới,

chàng ơi đừng quên ngày hẹn,

sao em thấy ngày qua thật chậm.

 Đêm cũng qua thật chậm ri rì,

từ sáng đến tối em nhớ chàng lòng buồn lắm.

*

Trong mưa bay bay,

gió bay bay,

 em cất bút viết thơ gửi đến chàng.

 Đôi ta cùng ngâm thơ,

cùng uống rượu dưới trăng,

từ lúc chàng về nửa lòng chàng có ấm gối chăn.

*

Nếu chàng có đem đàn ra gảy,

chớ gảy bài buồn xa nhau oán người tri âm,

non cao nước chảy biết đâu mà tìm,

đừng đàn bài hận chuyện xưa nay.

*

Chàng ơi, đôi ta hò hẹn,

ước mơ nhiều,

nhưng sao gặp nhau lại quên hết cả,

không biết nói nắng câu gì ?

*

Trà thường pha,

bút vẫn viết,

em và chàng cùng giống nhau,

cùng uống trà ,

cùng ngâm thơ

mà chàng đâu có ở xa em lắm,

chàng đã hiểu lòng em,

hãy về thưa cha mẹ cậy mai mối cưới em,

cho tình ta không phụ lời hẹn hò. 

 *

Nhất Uyên Phiên âm:

Thuật ý khiêm trình hữu nhân Mai Sơn Phủ   

Hoa phiêu phiêu, 
Mộc tiêu tiêu, 
Ngã mộng hương tình các tịch liêu, 
Khả cảm thị xuân tiêu.

*

Lộc ao ao, 
Nhạn ngao ngao, 
Hoan thảo tương kỳ tài nhất triêu. 
Bất tận ngã tâm miêu?

*

Giang bát bát, 
Thủy hoạt hoạt, 
Ngã tư quân hoài tương khế khoát. 
Lệ ngân chiêm hạ sát!

*

Thi tiết tiết, 
Tâm thiết thiết, 
Nồng đạm thốn tình tu lưỡng đạt. 
Dã ưng quân bút phát!

*

Phong ngang ngang, 
Nguyệt mang mang, 
Phong nguyệt phong không khách đoạn trường. 
Hà xứ thị Đằng Vương?

*

Vân thương thương, 
Thủy ương ương. 
Vân thủy na kham vọng nhất trường, 
Nhất trường dao vọng xúc hoài mang.

*

Nhật kì kì, 
Dạ trì trì 
Nhật dạ thiên hoài lữ tứ bi. 
Tứ bi ưng mạc ngộ giai kỳ.

*

Phong phi phi 
Vũ phi phi, 
Phong vũ tần thôi thái bút huy, 
Bút huy đô thị phó tình nhi.

*

Quân hữu tâm, 
Ngã hữu tâm, 
Mộng hồn tương  luyến liễu hoa âm.

*

Thi đồng ngâm, 
Tửu đồng châm, 
Nhất tự sầu phân ly, 
Hà nhân noãn bán khâm.

*

Mạc đàn ly khúc oán tri âm. 
Trực tu khí tri thử dao cầm 
Cao sơn lưu thủy vãn tương tầm, 
Ưng bất hận ngâm thán cổ kim

*

Quân hà kỳ, 
Ngã hà kỳ. 
Lữ đình lai đắc lưỡng tê trì?

*

Minh tần phi, 
Bút tần huy 
Nhất trường đô bút thiệt, 
Hà xứ thị tình nhi? 

*
Hảo băng tâm thượng khách tương tri? 
Dã ưng giao thac thử duyên đề. 
Phương tâm thệ bất phụ giai kỳ…

*

Nhất Uyên diễn thơ: Kể ý mình trình bạn Mai Sơn Phủ  Hoa bay bay,   Cây thầm thì,   Vắng lặng hồn ta mộng tình si,   Đêm xuân nhớ lắm khi.  * Nai xôn xao,   Nhạn lao chao,   Vui sướng hẹn nhau một sáng nào,   Tả hết được tình sao ?  * Sông bát ngát,   Nước chảy xiết   Lòng em cùng lòng chàng khắn khít   Lệ rơi trên áo thấm ướt ! * Thơ tha thiết,   Lòng da diết,   Nồng nhạt lòng em, chàng đã biết.   Chàng ơi cất bút viết !  * Gió thênh thang,   Trăng mênh mang,   Trăng gió xui ai luống đoạn trường,   Nào đâu gác Đằng Vương ?  * Mây thương thương,   Nước vương vương,   Mây nước trôi đâu chỉ một đường,   Một đường xa khuất vọng hoài thương.  * Ngày rì rì,   Đêm trì trì,   Sáng tối chạnh buồn lữ khách si,   Nhớ thương đừng lỡ hẹn sai kỳ.  * Gió bay bay   Mưa bay bay,   Mưa gió dục lòng cất bút say,   Bút say gửi đến khách tình nhi. * Chàng có lòng,   Thiếp có lòng,   Mộng hồn lưu luyến bóng hoa lồng.  * Thơ cùng ngâm,   Rượu cùng châm   Tự lúc buồn ly biệt,   Nửa lòng ai ấm chăn.  * Chớ đàn ly khúc oán tri âm   Đành xem như hết tiếng dao cầm.   Cao sơn lưu thủy biết đâu tìm   Chớ có buồn than hận cổ kim.  * Chàng hẹn chi,   Thiếp hẹn chi   Đôi ta  sao nỡ nói năng gì ,?  * Trà thường pha,   Bút nở hoa.   Đâu chẳng ngâm chẳng uống,   Mà chàng ở đâu xa ?  *  Nay chi chàng vẫn biết tình ta.?   Thì trao chỉ thắm cậy trăng già,   Lòng thơm không phụ hẹn hò xưa.  * Bài từ theo điệu Ức Giang Nam.  Tham khảo: Bản sao từ bản chép tay của Nguyễn Văn Hoàn, do Nguyễn Xuân Diện cung cấp . Thơ chữ Hán Lưu Hương ký, Hồ Xuân Hưong ,Nhất Uyên  phiên âm và dịch thơ.

*

Điển tích: 
Đằng Vưong Các: 騰王閤 ,Vương Bột, 王 勃 sang thăm cha làm Thứ sử Giao Châu. Đến Mã Dương, trong bữa tiệc do Đô đóc Diêm Bá Dư trấn nhiệm Hồng Châu khoản đãi tân khách và mở hội thơ thử tài nhân sĩ bốn phương. Vưong Bột viết bài Đằng Vương Các, chiếm giải quán quân vượt hẳn bài của Ngô Tử Chương con rễ Diêm Đô đốc, bài phú có hai câu tuyệt bút:

Lạc hà dữ cô vụ tề phi,

thu thủy cộng trường thiên nhất sắc.

洛 霞 與 鶩齊飛

秋 水共長天 一 色

Dịch:

Ráng chiều xuống cùng  cánh cò đơn chiếc đều bay.

Làn nước thu với nền trời trải dài một sắc.

Vương Bột thăm cha trở về thì bị đắm thuyền trên biển Nam Hải chết năm 21 tuổi. 
Dao cầm: 瑤琴đàn quý; 
Cao sơn lưu thủy: 高山流水, khúc nhạc diễn tả núi cao nước chảy trên sông Lý Giang vùng Quế Lâm, tỉnh Quảng Tây, tranh thủy mặc non nước vẽ vùng này: Quế lâm cảnh đẹp nhất trần gian, theo người Trung Quốc, tôi có đi qua vùng này năm 2009 nhưng thấy non núi không đẹp bằng Chùa Hương, hay Hoa Lư, Bích Động, Hạ Long.

*

Tham khảo: Bản sao từ bản chép tay của Nguyễn Văn Hoàn, do Nguyễn Xuân Diện cung cấp.

Bản dịch của Đào Thái Tôn
Gửi bởi Vanachi ngày 27/04/2006 08:32
*

Hoa xiêu xiêu 
Cây xiêu xiêu 
Giấc mộng tình quê thảy tịch liêu 
Đêm xuân cảm khái nhiều.

*

Hươu ao ao 
Nhạn ngao ngao 
Vui sướng hẹn nhau một sớm nào 
Tả hết được tình sao!

*

Sông bát ngát 
Nước ào ạt 
Ý thiếp lòng chàng cũng vu khoát 
Lệ rơi thêm mặn chát.

Thơ da diết 
Lòng thê thiết 
Đậm nhạt tấc lòng ai thấu hết 
Liệu bút chàng tả xiết?

*

Mây lang thang 
Trăng mênh mang 
Trăng gió xui ai luống đoạn tràng 
Đâu là gác Đằng Vương? 
Mây tơ vương 
Nước như sương 
Mây nước trôi đâu chỉ một đường 
Một đường xa khuất rộn lòng thương

Ngày chậm rì 
Đêm chậm rì 
Sáng tối chạnh buồn lữ khách si 
Nhớ thương đừng lỡ hẹn, sai kì.

*

Mưa trôi đi 
Gió trôi đi 
Mưa gió giục hoài cất bút thi (thơ) 
Viết thi gửi tới khách "tình si"

*

Chàng có tâm 
Thiếp có tâm 
Mồng hồn lưu luyến bóng hoa râm 
Thơ cùng ngâm 
Rượu cùng trăng 
Tự lúc buồn chia biệt 
Ai người ấm nửa chăng? 
Chớ đàn li khúc oán tri âm, 
Đành xem như hết tiếng dao cầm 
Hẹn nhau nơi non nước muộn mằn! 
Chớ buồn mà than thở cổ câm(kim).

*

Chàng hẹn gì 
Ta hẹn gì 
Hai ta đều muộn, nói mà chi 

*
Trà mà chi 
Bút mà chi 
Cũng là thiên lí cả 
Ai là kẻ tình nhi 
Hiểu nhau trong dạ khó khăn gì 
Hãy nên trao gửi mối duyên đi 
Lòng son ai nỡ phụ giai kì.

*

Ngân Triều diễn thơ:

Hoa bay, cây lá rì rào

Tương tư đêm vắng, xiết bao mộng tình.

*
Nhạn bay, nai chạy linh đinh,

Sướng vui lần hẹn, dứt tình được sao?

*

Kìa sông, nước chảy xôn xao,

Lệ rơi đẫm áo, lòng nao nao lòng.

*

Thiết tha thơ ngỏ mặn nồng,
Hồi âm, xin hãy tỏ lòng vương mang.

*

Gió lồng, trăng sáng, muôn phương,
Gió trăng nhớ gác Đằng Vương đoạn trường.

*
Nào mây, nào nước đùn thương,

Nước mây trôi mất, còn đường đê mê.

*

Ngày đêm trì trệ não nề,
Một phương trót hẹn, hẹn về chớ sai.

*

Mưa bay quyến gió bay bay,

Gió mưa chờ đọc bút say tình nồng.

*

Đã đành chung một tấm lòng,
Mộng tình khắn khít, hoa lồng bóng trăng.

*

Nào rượu rót, nào thơ ngâm,

Nửa buồn ly biệt, nửa chăn lạnh rồi.

*

Chớ đàn giai khúc chia phôi,

Chớ buồn than hận thế thời cổ kim.
Tri âm lưu thủy khó tầm.

Hãy nghe như tiếng dao cầm lâm ly.

*
Một lời đã hẹn ngày đi,

Nói năng nỡ nói năng gì cách xa.
*

Trà pha bút cũng nở hoa,

Không ngâm, chẳng uống, lòng da diết lòng.

Tiếng lòng nay đã nói sòng,
Hãy đưa chỉ thắm cậy trông trăng thề.
Lòng thơm nào phụ tình quê.
Ngân Triều