Núi Con Voi/ Thơ Phạm Thái/ Ngân Triều chú giải

Mời quý Bạn vào xem thơ Phạm Thái
[3] NÚI CON VOI

Thơ Phạm Thái (1777-1814)

Tạo hoá khen thay khéo vẽ vời

Dạm[1] nên một rặng núi Con Voi

Tới chầu điện ngắm quỳ khom gối

Nằm ngắm doành[2] thanh vắt vẻo vòi

Cây biếc dưới trên che tán rợp

Mây vàng cao thấp thắng bành ngồi

Cưa mưa búa tuyết dầu dầu[3] vậy

Xương đá lòng rêu vẫn hẳn hoi[4]

*
Ghi chú:

Núi Voi là một quần thể thiên nhiên đa dạng, cách trung tâm thành phố Hải Phòng 20km về phía tây nam. Núi Voi là một ngọn núi cao nhất ở phía bắc Kiến An, bên bờ sông Lạch Tray. Ngay dưới chân núi có động Long Tiên. Trong động thờ bà Lê Chân, một nữ tướng của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, người đã lập ra làng An Biên, Hải Phòng ngày nay.

Trên đỉnh núi Voi có một khoảng đất tương đối bằng phẳng gọi là bàn cờ cõi tiên. Trên núi còn nhiều dấu vết đền chùa và vết tích thành nhà Mạc được xây dựng vào thế kỷ XVI.

Đặc biệt các nhà khảo cổ còn tìm thấy nhiều di vật của người xưa như rìu, đục bằng đá, đồng cách đây gần 3.000 năm. Di tích núi Voi còn chứa nhiều hang động kỳ thú như động Long Tiên, động Nam Tào, Bắc Đẩu, động Họng Voi, Bàn cờ Tiên cùng những truyền thuyết bí ẩn, hấp dẫn.

                Năm 1089, Nhà Lý cho xây chùa; đời nhà Trần, nhà Mạc tiếp tục xây đền, chùa, cung điện (đền Chúa Thượng, Chúa Hạ). Hang động trên Núi Voi mang đậm dấu ấn chiến tích chống giặc ngoại xâm qua các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của nhân dân Hải Phòng:

 “Đứng trên đỉnh núi ta thề

                Không giết được giặc, không về Núi Voi”

Theo Wikipedia.

Ảnh Núi Voi, Hải Phòng, [bài 3] Google.

“Đứng trên đỉnh núi ta thề

 Không giết được giặc, không về Núi Voi”

*

Bản Hán Nôm, Ngân Triều soạn:

𡶀𡥵㺔.

造化𠸦埃矯𡲈潙,

𢴗𢧚沒鄧𡶀𡥵㺔.

細𨗛殿𥋴跪堪𨆝,

𦣰𥋴溋清𢪱㧼𦞑.

核碧𨑜𨑗𩂏傘雴,

𩅹黄高𥰊乘彭𡎢.

鋸𩄎鈽雪油油丕,

𩩪𥒥𢙱𧄈吻罕咴.

*
Diễn ý bài thơ:

+Hai câu đề:
Giới thiệu núi Con Voi:
-Thật khen thay tài biến hóa, vẽ vời của Tạo Hóa,

-Đã tạo ra một rặng núi có hình dáng con voi.

+Bốn câu thực-luận:

Hình dáng và trang bị của con voi.

-Voi đang quỳ khom gối như khi tới chầu điện vua,

-Voi đang vắt vẻo cái vòi, như đang ngắm nhìn dòng suối đẹp chảy trong xanh.

-Cái tán của voi là rừng cây xanh như ngọc bích che dưới, phủ trên.

-Cái bành để người ngồi của voi là những áng mây vàng cao thấp.

+Hai câu kết: Cảm tưởng của tác giả: Thời gian tàn phá tất cả nhưng núi con Voi vẫn trường cửu.

-Núi con Voi đã dạn dày trong mưa gió như đã cưa xẻ thân mình, tuyết sương như búa bổ vào đầu,

-Xương như đá, lòng như rêu, mãi mãi trường tồn với thời gian.

*

 Ngân Triều cảm đề:

Tạo hóa huyền vi tạc tuyệt vời,

Khen cho tụng phẩm, núi con voi.

Quỳ khom gối phục chầu cung ngự,

Say ngắm dòng mơ, lắt lẻo vòi.

Trên dưới rừng ươm, xây tán biếc,

Thấp cao mây ủ, dựng bành ngồi.

Tuyết mưa như búa mòn năm tháng,

Rêu đá bền gan vẹn hẳn hoi.

*

Ghi chú:
[1] Dạm: 𢴗, lại, như dạm mực, dạm son, dạm chữ. Ở đây có nghĩa tạo ra, làm nên.

[2] Doành:溋,  dòng nước, ở đây là dòng suối nước trong veo xanh biếc, doành thanh.

[3] Dầu dầu: 油油, trải ra

[4] Hẳn hoi: 罕咴, tất, tử tế, trọn vẹn. Ở đây là trường tồn, còn lại dài lâu với thời gian.